In 2013 heeft UNESCO deze 8000-jaar oude Georgische manier van wijnmaken op de wereldgoedlijst geplaatst.
Sommige Qvevri worden generatie op generatie doorgegeven en kunnen decennia, soms eeuwen oud zijn.
Deze eivormige kruik uit klei heeft een smalle bodem onderaan en een wijdere opening boven en verschilt met een amfoor doordat een Qvevri geen oren heeft. Qvevri wil zeggen: iets dat begraven is in de grond.
Het Qvevri maken in Georgië is in handen van enkele familiebedrijven in de wijnregio's Kakheti, Guria & Imereti. Elke regio heeft zijn eigen variatie op het eivormige basismodel.
Een Qvevri maken is een tijdrovend en nauwkeurig werk. Het duurt ongeveer een 6-tal weken om een kruik van 1000l te maken.
Ze variëren van 100liter tot 3500liter, maar tussen 1000l & 1500l is het meest ideale om wijn in te maken.
Tijdens de Soviet periode was wijnmaken verboden voor particulieren en werden er veel Qvevri vernield. Religieuze instellingen, kloosters en monniken konden echter een aantal redden door ze vb te gebruiken als benzine opslag. Sommige kloosters bleven nog wijn produceren vb Alaverdi klooster in de buurt van Telavi. En ook gewone mensen bleven wijn maken, meestal in kleinere, beter te verbergen Qvevri.
OP BEZOEK BIJ EEN KLEINSCHALIGE QVEVRI MAKER: MEQVEVRE KBILASHVILI MARANI
- Zaza Kbilashvili begint met het delven van klei, die lokaal wordt opgehaald.
- Deze klei moet worden schoongemaakt en er wordt een hoeveelheid rivierzand aan toegevoegd.
- Dan wordt de klei gemalen tot een zacht en gladde substantie.
- Vervolgens gebeurt het portioneren in blokken klei.
- De volgende stap is de opbouw op een houten platvorm van onder naar boven.
- Zaza Kbilashvili bouwt dan laag voor laag op met een worst klei, werkt af, maakt glad...
- Elke laag moet 2 dagen drogen, naargelang weer (temperatuur en vochtigheid) kan het iets verschillen.
- Als de Qvevri zijn uiteindelijke vorm heeft, volgt een droogperiode van 3 à 4 weken.
- Delicaat is het afbakken in een grote oven met hout of soms ook met gas, gedurende 7 dagen op een temperatuur van
1000° tot 1300°C.
- De oven laat men vervolgens 3 dagen afkoelen alvorens men de afgebakken Qvevri eruit kan halen.
- Eens de Qvevri uit de oven, wordt hij voorzichtig schoongemaakt aan de binnenkant en soms op verzoek van de wijnmaker
ingewreven met bijenwas, en langs de buitenkant met kalk(limestone) of cement.
- Net zoals porselein kan men nooit zeker weten hoeveel de klei zal krimpen. De inhoud van een Qvevri zal dan ook nooit
dezelfde zijn. Een gemiddelde prijs voor een Qvevri van 1000l is een kleine 600€.
Er wordt een heleboel traditioneel gereedschap van natuurlijke origine gebruikt om een Qvevri schoon te maken.
- krazana: V-vormige schrobber van wortels van St Janskruid
- sartskhi: schrobber met lange steel om diep in de Qvevri te reiken waarvan de kop een blok geperste kersenboomschors is
-tagvisara: penseelvormige twijgen van "slagerbezemplant"
- gviis tsotskhi: borstel van jeneverbestakken
- orchkhushi: maisbladeren die als een stijve dweil aan een stok worden vastgemaakt
- matsatsuri: absorberende doek vastgemaakt aan een stok om de laatste resten H2O op te slorpen na het leegpompen
- ochiora: lange plank met in het midden een gat om de rand van de Qvevri te beschermen als men de sartskhi erin steekt
Tegenwoordig gebruikt men moderner en beter te reinigen materiaal om de qvevri's te reinigen. Water en sulfiet zijn onontbeerlijke hulpmiddelen om de hygiëne in qvevri's veilig te stellen & nadien geen ongewenste geuren en smaken in de wijn te hebben.
Reactie schrijven